Lektury - klasa 8 - szkoła podstawowa
Ósma klasa - za rogiem czeka już perspektywa wyboru dalszej drogi kształcenia i szkoły średniej. Lektury w programie też stają się dojrzalsze i wymagają większego zaangażowania. Niemniej dzięki temu często zostają w pamięci na dłużej.
Czy kilka lat po skończeniu szkoły wciąż z powodzeniem rozwiązałbyś test znajomości Pana Tadeusza czy quiz z lektury Mały Książę?
Pan Tadeusz, Adam Mickiewicz
Pierwsza propozycja quizu lekturowego to opracowany w oparciu o epopeję Pan Tadeusz test - można się dzięki niemu przekonać, czy nasza wiedza na temat dzieła Mickiewicza wykracza poza opanowanie treści słynnej Inwokacji. Chyba trudno sobie wyobrazić słynniejszy poemat w całej polskiej literaturze - ma status bez mała skarbu narodowego. Pan Tadeusz został wydany w 1834 roku w Paryżu, pierwotnie w dwóch tomach. Nad dwunastoma księgami, pisanymi trzynastozgłoskowcem, Mickiewicz pracował dwa lata, tworząc wielowątkowego dzieło zainspirowane po części gawędą szlachecką. Oprócz wybijającego się na pierwszy plan uczucia między Tadeuszem a Zosią pozostałe istotne motywy to spór o zamek prowadzony przez Horeszków z Soplicami oraz waśń i rodowa zemsta z tragiczną historią Jacka Soplicy w tle. Wszystko to na tle wątku niepodległościowego w czasie wojen napoleońskich - ostatecznie to właśnie wspólny wróg jednoczy (przynajmniej na jakiś czas) skłócone strony.
Rękopis Pana Tadeusza znajduje się obecnie w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich we Wrocławiu, przechowywany w zabytkowej szkatule pamiętającej lata siedemdziesiąte XIX wieku. Natomiast za jeden z egzemplarzy pierwszego wydania z 1834 roku przed dziesięcioma laty anonimowy kolekcjoner zapłacił na aukcji prawie sto tysięcy złotych!
Kamienie na szaniec, Aleksander Kamiński
W 1943 roku w majątku Szczęsne przebywał Tadeusz Zawadzki, pseudonim "Zośka". Próbował dojść do równowagi po śmierci najbliższych przyjaciół po akcji pod Arsenałem. Jan Bytnar, "Rudy", zmarł w wyniku ran odniesionych podczas katowania na przesłuchaniu przez gestapo. Aleksander Dawidowski, "Alek" - z powodu rany brzucha. Odeszli tego samego dnia. Dla "Zośki" był to olbrzymi cios. Dlatego właśnie ojciec nakłonił go do spisania relacji, która stała się kanwą Kamieni na szaniec Aleksandra Kamińskiego. Pierwsze okupacyjne wydanie pojawiło się już w lipcu 1943 roku, autor wystąpił pod pseudonimem Juliusz Górecki, imiona bohaterów również były fikcyjne. W okupowanej Warszawie książkę czytali wszyscy. Dzisiaj służy jako wspaniałe upamiętnienie członków Szarych Szeregów, walczących w konspiracji i biorących udział w akcjach Małego Sabotażu - podobnie jak jej kontynuacja, Zośka i Parasol, gdzie głównymi bohaterami są Andrzej "Morro" Romocki i Jerzy "Jeremi" Zborowski.
Rozwiąż Kamienie na szaniec - test znajomości lektury, by przekonać się, jak dobrze sobie utrwaliłeś wydarzenia z niezwykle bolesnych dla Polski czasów okupacji niemieckiej. Powinien je znać każdy z nas.
Syzyfowe prace, Stefan Żeromski
W zestawie quizów z lektur musiał się oczywiście znaleźć również oparty o Syzyfowe prace test, sprawdzający znajomość jednego z najsłynniejszych dzieł Stefana Żeromskiego. Po raz pierwszy książka ukazała się w odcinkach na łamach dziennika Nowa Reforma w 1897 roku, autor podpisał się pseudonimem Maurycy Zych. Syzyfowe prace są oparte o wątki autobiograficzne z życia pisarza, który przywołuje własne doświadczenia z rusyfikacją w szkołach i życiem pod zaborami. Również postać Andrzeja Radka jest inspirowana życiorysem przyjaciela Żeromskiego, Jana Wacława Machajskiego. Szkołę w Pińczowie, do której faktycznie uczęszczał, autor przechrzcił na progimnazjum w Pyrzogłowach, szkoła w Klerykowie była zaś w rzeczywistości gimnazjum w Kielcach. Scena recytacji wiersza Reduta Ordona przez Zygiera na lekcji języka polskiego to bez dwóch zdań jedna z najsłynniejszych scen w historii XIX-wiecznej rodzimej literatury.
Balladyna, Juliusz Słowacki
Czy można przyjść na świat, będąc szczególnie podatnym na zło? Czy można dojrzewać do bycia złym, na tej samej zasadzie, jak pielęgnuje się w sobie szlachetność i kształtuje kręgosłup moralny? Jakie są konsekwencje bezwzględnego dążenia do władzy? To podstawowe motywy przewijające się w Balladynie Juliusza Słowackiego. Jak prawdopodobnie wie każdy, kto jest w stanie rozwiązać oparty o dramat Balladyna test znajomości lektury, utwór Słowackiego to tragedia w pięciu aktach, dedykowana Zygmuntowi Krasińskiemu jako twórcy Irydiona, przesycona motywami zaczerpniętymi z podań ludowych (spotkamy tu między innymi władającą jeziorem Gopło mityczną Goplanę). Tytułowa bohaterka to piękna dziewczyna, wychowana wraz z siostrą w ubogim domku w lesie, pod opieką matki-wdowy. Pech chce, że kochanek dziewczyny, Grabiec, bardzo przypadł do gustu Goplanie. Gdyby tak pojawił się inny kandydat do ręki Balladyny. i rzeczywiście, na horyzoncie widać już księcia Kirkora, problem w tym, że przez machinacje Skierki obdarza uczuciem obie siostry. Panie mierzą się zatem w konkurencji zbierania malin - i wtedy po raz pierwszy dochodzi do głosu okrutna natura Balladyny.
Mały Książę, Antoine de Saint-Exupéry
Jak wiele dorośli mogliby się nauczyć od dzieci! Jeśli wciąż wspominasz z rozrzewnieniem książkę Mały Książę - test znajomości lektury nie powinien ci sprawić najmniejszego kłopotu, jeśli już, to raczej przyjemność. Wydana w 1943 roku powiastka filozoficzna Mały Książę została osobiście zilustrowana przez autora i bezsprzecznie zalicza się do kanonu nie tylko literatury dziecięcej, ale i literatury światowej w ogóle. W największym skrócie, to opowieść o tym, jak każdy z nas wewnętrznie dorasta - i nie chodzi tu wcale o wiek, ponieważ może to nastąpić, gdy jesteśmy już ludźmi jak najbardziej dojrzałymi. Chodzi o kształtowanie w sobie zdolności do tworzenia prawdziwych więzi, nawiązywania szczerych przyjaźni, brania odpowiedzialności za własne życie i wreszcie - o dorastanie do miłości. Czasami musimy odrzucić wszystko, czym dotychczas żyliśmy, by odrodzić się i stać się kimś nowym, lepszym. Czasami jest to proces bolesny i trudny, ale koniec końców potrzebny - i pożądany.
Oskar i pani Róża, Eric-Emmanuel Schmitt
Nieuleczalna choroba dziecka. Cios, którego żaden rodzic się nie spodziewa, z którego trudno mu się podźwignąć. Nikt nie powinien odchodzić przed swoim czasem, nie doświadczywszy życia - to niesprawiedliwe i niewłaściwe. Oskar i pani Róża Schmitta to spokojna i piękna opowieść o godzeniu się z tym, co nieuniknione. O odnajdywaniu sensu nawet tam, gdzie panuje największy mrok. Główny bohater, Oskar, jest chory i zdaje sobie sprawę, że nie ma już dla niego szans na wyleczenie. Dlatego ulubiona opiekunka, Róża, namawia go do pewnego eksperymentu - wyobrażenia sobie, że każdy dzień to kolejna dekada jego życia. W ten sposób chłopiec symbolicznie doświadcza wszystkiego: trudów dojrzewania, niepokoju pierwszych ważnych życiowych wyborów, wielkiej miłości, a także słabości i starości. Dzięki temu odnajduje też płaszczyznę porozumienia z własnymi rodzicami, których przerosło radzenie sobie z chorobą synka i poddali się przez to rozpaczy. To Oskar uczy swoich bliskich, jak można się pożegnać. Sprawdzian znajomości treści tej krótkiej, ale pięknej i mądrej opowieści znajdziesz tutaj: Oskar i pani Róża test.